Epen (Limburgs: Ieëpe) is een van de zuidelijkst gelegen dorpen in het Europese deel van Nederland. Van oudsher hoort het dorp bij de gemeente Wittem, die in 1999 met Gulpen fuseerde tot de nieuwe gemeente Gulpen-Wittem. Tot het kerkdorp Epen worden ook de gehuchten Camerig en Cottessen (gemeente Vaals) gerekend.

Epen is een plaatsje in het Zuid-Limburgse Heuvelland, bekend vanwege de vele vakwerkhuisjes. In en rondom Epen staan nu zo’n 480 woningen met ongeveer 1120 inwoners, waarvan 740 in het dorp zelf wonen

Epen was in de vroege Middeleeuwen privé eigendom van de Karolingische koningen. In 1041 duikt de naam voor het eerst op als “Apine” in een akte van de Roomse Koning Hendrik. In 1056 heeft de tot Duits Keizer gekroonde Hendrik goederen “in villa Apensis” aan het Sticht Burtscheid vermaakt. Tot aan de Franse tijd in 1794 bleven de Epense bezittingen in handen van deze abdij. Epen behoorde samen met de nabijgelegen dorpen Mechelen en Wahlwiller tot de enige Nederlandse plaatsen die ooit tot het Hertogdom Limburg hebben behoord.

Na de Middeleeuwen heeft de omgeving veel te lijden gehad van oorlogshandelingen en van rondtrekkende bendes gedeserteerde soldaten. Er heerste veel armoede. De armoede is waarschijnlijk ook een van de redenen dat er zoveel vakwerkgebouwen zijn blijven bestaan.

Pas tussen de beide wereldoorlogen begint de welvaart toe te nemen. Epen wordt dan toeristisch ontdekt door mensen met belangstelling voor de natuur en voor de geologie. Onder een van de eerste toeristen die Epen bezocht hebben, bevond zich Eli Heimans, onderwijzer uit Amsterdam en bevlogen natuurpropagandist. Hij was onder meer een van de oprichters van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten, samen met de in Maastricht geboren Jac. P. Thijsse, de schrijver van veel boeken over de natuur. Naar aanleiding van zijn vakantie in 1910 te Epen schreef hij het boekje “Uit ons Krijtland”, waarin hij de omgeving van Epen beschreef. Veel ervan is nu nog terug te vinden. Zijn naam komt een aantal keren voor in het Epense: het Heimansreservaat (het Onderste- en Bovenste bos te Epen), de Heimansgroeve (langs de Geul ten zuiden van het dorp, waar Carboongesteente aan de oppervlakte komt) en tenslotte de Heimansstraat te Epen.